Cerrahi olarak tedavi edilen neredeyse tüm hastalıklarda farklı yöntemler ve kullanılan farklı teknolojiler sayesinde farklı uygulamalar vardır. Bu uygulama farklılığı gidilen doktorun tecrübesi ve teknoloji kullanımı ya da gidilen kliniğin teknolojik donanımı ve yine o klinikte çalışan doktor veya doktorların teknoloji kullanım merakına göre değişmektedir. Fistül hastalığında da hastalığın tipine göre farklı yöntem ve teknolojiler kullanılabilmektedir.
Öncelikle fistülün tipini tarif etmeliyiz çünkü tip yapılacak tedaviyi belirleyen en önemli faktördür.
İnkomplike Türkçe adıyla basit fistül; Bu tipte anüsü sıkmaya yarayan kaslarla kanalın ilişkisi yoktur, en sık karşılaşılan tiptir ve tedavisi kolaydır.
Komplike Türkçe adıyla karmaşık fistül; Anüsü kapatan kas guruplarının arasından veya arkasından kanal vardır, tedavisi zordur, teknoloji ve tecrübe gerektirir.
Fistül Ameliyatları;
Basit (inkomplike) Fistülün Ameliyatı;
İki tür cerrahisi vardır;
Fistülotomi; Bu cerrahi girişimde boru şeklindeki yapı üstünden kesilerek kanal haline getirilir, için kazıyıcı aletlerle kazınarak temizlenir, kanalın alttan dolmasıyla kapanır, ayaktan yani hastanede yatmadan lokal anestezi ile yapılabilir. Tedavinin başarı oranı % 98 ler civarındadır.
Fistülektomi; Benzer bu işlemde ise boru bir bütün olarak çıkarılır, fistülotomiye kıyasla biraz daha büyük bir ameliyattır. Bölgesel uyuşturmayla yapılabildiği için hastanede yapılması gerekmez. Kolay bir işlemdir başarısızlık veya tekrar etme ihtimali % 1 den azdır. Son derece başarılıdır.
Karmaşık (komplike) Fistülün Ameliyatı;
Boruya benzer yapı makatı sıkan kaslarla yakın ilişkidedir. İşlem yapılmadan kaslarla ilişkisi tespit edilir. Bu basitçe stile veya MR yada fistülografi gibi işlemlerle anlaşılır. Kas koruyucu önlemler alınmazsa % 100 yakın ihtimalle gaz ve dışkı kaçırma riski sebebiyle kaslar güven altına alınır.
Sorunlu bir işlem olduğu için çok çeşitli cerrahi yöntem vardır.
Flap Ameliyatı; Bağırsaktaki iç delikten sürekli dışkıyla kirlendiği için iç ağzı kapatmak amacıyla yan tarafından sağlam bağırsak parçası iç ağzı kapatacak şekilde deliğin üstüne getirilir ve dikilir. Trakt fırçayla temizlenir. Uygulaması kolay bir ameliyattır ancak tecrübeli ellerde bile başarısı düşük % 50 ler civarındadır. Düşük başarısı sebebiyle uygulayıcısı azdır.
Seton Ameliyatı; Seton yönteminde fistül traktının içinden bir tür ip geçirilir. İç ve dış ağızdan çıkarılıp ip bağlanır. İpin biraz gergin tutulması ile ip haftada 1-2 milimetre kasları keserek ilerler. Bu kadar yavaş bir kesme olurken kaslar kasılıp uzaklaşamaz ve ipin arkasından nedbe dokusu ile birleşir. Böylece kasların tamamen kesilmesi engellenir. Bu işlem aylarca sürünce ip cilt altına kadar gelir ve dışarı çıkar, arkada kalan kaslar da iyileşir ve uçlar birbirinden ayrılmaz, yani makat gevşemez. Seton yönteminde fistülotomide olduğu gibi kasların kesilemediği vakalar da tedavi edilebilir. Uygulanması oldukça zahmetlidir. Başarı oranı yapan cerrahın tecrübesine göre %60 – 90 arasında değişir, proctoloji uzmanları daha iyi sonuç vermektedir.
Lazerle Fistül Tedavisi; Komplike fistüllerin tedavisinde gelinen son noktadır. Boru şeklindeki yapının iç ağzı kapatılır, boru ilerlediği yol boyunca içerden lazerle yakılır. Ameliyat denilemeyecek kadar az doku yaralanması yaptığı için son derece kolay ve işlem sonrası hasta rahatı en iyisidir. Setonda aylarca süren yara bakımı seans gibi uygulamalar yoktur. Lazerle fistül tedavisi konusunda tecrübeli cerrahların bu yöntem başarısı % 95 lerden daha yüksektir. Hasta ertesi gün işine dönebilecek kadar rahattır. Kaslarla hiç ilişkilenmediği için dışkı ve gaz kaçırma ihtimali yoktur.
Tract Exizyonu; Sorunlu kısım kasların arasından kesilerek çıkarılır, kaslar zarar görmediği için gaz ve dışkı kaçırma riski yoktur ancak başarısı çok düşük olduğu için büyük oranda uygulamadan kalkmıştır.
Fistül Tedavisi tecrübenin ve teknoloji kullanımının önemi çok büyüktür bu sebeple tedavi olmadan önce doktorunuzun bu konudaki birikim ve teknoloji kullanımından emin olmalısınız.